"Y trais ar ôl gêm Moroco-Sbaen, symptom o archipelago diwylliannol Ffrainc"

Pierre-Marie Sève yw cyfarwyddwr y Sefydliad er Cyfiawnder, cymdeithas sy’n gweithio i ddiwygio cyfiawnder ac ymladd trosedd.

Daeth 0-0 druenus i ben ar gosbau, ar ben hynny rhwng dwy wlad dramor. Gallai’r gêm rhwng Moroco-Sbaen a chwaraewyd ddechrau’r wythnos fod wedi mynd yn gwbl ddisylw yn Ffrainc… Ac eto, fe wnaeth y penawdau gan trais cefnogwyr Moroco yn dathlu eu buddugoliaeth.

Yn Ffrainc, baner Moroco oedd yn hongian ar neuadd tref Amiens, gwrthdaro â'r heddlu yn Lille, ergydion wedi'u tanio yn Nice ac, wrth gwrs, yn fandaleiddio siopau ar y Champs-Elysées. Ond y noson hon o ddathlu a thrais nid yn unig oedd yn ymwneud â Ffrainc: yn Turin, Barcelona a Madrid ac yn anad dim ledled Gwlad Belg a'r Iseldiroedd, ailadroddwyd yr un golygfeydd.

Mae'n ffaith a brofwyd droeon: ledled Ewrop, mae mewnfudo wedi'i orgynrychioli, ac yn enwedig mewnfudo Affricanaidd, mewn tramgwyddaeth a throseddolrwydd. Felly, ar gyfartaledd mae mewnfudwr yn cyflawni mwy o droseddau neu gamymddwyn na rhywun nad yw'n fewnfudwr.

Yn Ffrainc, mae hyn yn cael ei gadarnhau, er enghraifft, gan y ffigurau gan y Weinyddiaeth Mewnol, yn ôl pa dramorwyr sydd wedi'u gorgynrychioli ar gyfer pob trosedd a throsedd. Cadarnheir hyn gan astudiaeth gan Brifysgol Lund, yn ôl y mae 59% o'r rhai a gafwyd yn euog o dreisio yn Sweden yn fewnfudwyr, dyma hefyd y mae astudiaeth y cymdeithasegydd Hugues Lagrange yn ei ddweud, yr hyn y mae astudiaeth o'r Swistir yn ei ddweud, Norwyeg arall, ac ati. .…

Ac yn yr archipelago Ffrengig hwn, nid yw cyfiawnder Ffrainc bellach yn cael ei gysgodi rhag rhaniadau diwylliannol.

Pierre-Marie Seve

Er gwaethaf troelli gwleidyddol a dadleuon semantig, mae gwrthrychedd yn galw am ystyried ei fod yn bodoli mewn gwirionedd, fel y mae Gweinidog y Tu Mewn Gérald Darmanin ei hun yn cydnabod, cysylltiad rhwng mewnfudo a thramgwyddoldeb, ac mai’r cwestiwn sy’n codi nawr yw’r canlynol: pam mae’r broblem hon yn bodoli a sut y gellir ei datrys?

Byddai ateb cynhwysfawr i’r cwestiwn hwn yn galw am ddatblygiadau hir – a pheryglus weithiau – ond mae’r cwestiwn hwn yn ei gwneud hi’n bosibl amlygu ffenomen: problem rôl y Wladwriaeth, ac yn arbennig cyfiawnder, mewn cymdeithas sydd wedi dod yn amlddiwylliannol. .

Felly, yn ystod digwyddiadau o Gêm Sbaen-Moroco, yr hyn a drawodd nifer fawr o arsylwyr yw'r gwahaniaeth mawr rhwng y dathliadau ym Moroco, tawel a lle cymerodd hyd yn oed y Brenin Mohammed VI ran, a'r anhrefn yn Ewrop. Mae'r gwahaniaeth hwn mewn ymddygiad ar y cyd i'w briodoli i'r gwahaniaeth yn y wladwriaeth ac yn bennaf oll y fframwaith barnwrol sy'n llywodraethu'r cymunedau hyn.

Yn wir, mae cod cyfreithiol, a gymhwysir gan lysoedd, yn set o ddefodau, defnyddiau ac arferion mwy neu lai cymhleth. Mae'r system gyfreithiol hon i fod i reoleiddio a dyhuddo'r berthynas rhwng dynion. Mae'n ffrwyth esblygiad hir ar bridd diwylliannol mil o flynyddoedd oed. Mae’n hawdd deall felly bod cyfraith – a chyfiawnder – yn ffenomen ddiwylliannol amlwg: mae gan bob diwylliant ei system gyfreithiol benodol ac felly cyfiawnder penodol.

Mae'r cymdeithasegydd Anne Wynekens, cyfarwyddwr ymchwil yn y CNRS, yn un o'r deallusion Ffrengig prin sydd wedi mynd i'r afael â'r pwnc tabŵ hwn. Mae’n credu’n rhesymegol felly: “Mewn materion troseddol, mae rhai mathau o ymddygiad sy’n cael eu gwahardd a’u cosbi gan gyfraith genedlaethol yn gyfreithlon neu’n cael eu goddef o fewn bydysawdau diwylliannol eraill.” Mae hi felly'n dadansoddi, yn Ffrainc a Gwlad Belg, y ffordd y mae cyfiawnder Gorllewinol modern yn ymateb i droseddau yn erbyn ei gyfraith gan bobl o wahanol fydysawdau diwylliannol (ac felly cyfreithiol).

Fodd bynnag, mae datblygiad anarchaidd mewnfudo yng Ngorllewin Ewrop wedi cael canlyniad mawr: cyfansoddiad archipelago diwylliannol ac ethnig Ffrengig.

Ac yn yr archipelago Ffrengig hwn, nid yw cyfiawnder Ffrainc bellach yn cael ei gysgodi rhag rhaniadau diwylliannol.

Mae enghraifft ymarferol iawn yn dyddio'n ôl i 2008 lle gofynnodd dyn Mwslimaidd i'r llys ddirymu ei briodas oherwydd nad oedd ei wraig yn wyryf. Caniataodd llys Lille y cais hwn, gan ddenu digofaint yr holl ddosbarth gwleidyddol ar y pryd. Ond cododd yr achos hwn y cwestiwn o ddarniad cynyddol o gyfiawnder.

Gan fod FIFA yn hoffi ailadrodd, mae pêl-droed yn wir yn llawer mwy na champ. Mae'n ffenomen wleidyddol, y lle olaf i fynegi balchder cenedlaethol. Gadewch inni hefyd ddysgu'r gwersi y mae'n eu dysgu inni.